Deelnemende politieke partijen moesten in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen een overzicht aanleveren bij de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van giften vanaf €4.500 aan de politieke partijen en hun kandidaten, en schulden boven de €25.000 van de partijen. Dit was voor het eerst sinds de invoering van de Wet financiering politieke partijen (Wfpp). De Commissie toezicht financiën politieke partijen (Ctfpp) oordeelt dat de meeste partijen dit transparant gedaan hebben, maar bij sommige partijen de aanlevering van informatie onvolledig en te laat is gebeurd is.
Transparantie van giften en schulden is belangrijk, omdat mensen zo kunnen zien hoe partijen aan hun middelen komen. Dit inzicht helpt (de schijn van) belangenverstrengeling te voorkomen. Volgens het Ctfpp gebeurt dit over het algemeen goed, maar zijn er ook onvolkomenheden geconstateerd. Het gaat onder andere om het volgende. Vier partijen (Lokaal in de Kamer, StemNL, MenS en Spirit en Vrede en Recht) hebben helemaal geen informatie aangeleverd. Vijf partijen (NIEUWE WEGEN, De Burger Beweging, GeenPeil, Niet Stemmers en JEZUS LEEFT) hebben wel informatie over de partij aangeleverd, maar niet over hun kandidaten. PVV, GroenLinks, de Piratenpartij en de Vrije Democratische Partij hebben bijdragen aan kandidaten in 2017 niet goed aangeleverd, omdat ze uitgingen van de jaarlijkse drempel van €4.500 en niet terugrekenden naar het bedrag van €653 omdat het slechts een aantal weken in 2017 betrof.
Naast eerdergenoemde onvolkomenheden maakten geen van de politieke partijen melding van giften in natura (bijvoorbeeld het beschikbaar stellen van een vergaderruimte) en zijn er verschillen met de jaarstukken die politieke partijen ieder jaar moeten inleveren bij BZK. De commissie denkt dat dit komt door de drukke tijden voorafgaand aan een verkiezing en het gegeven dat dit de eerste keer was dat politieke partijen zo’n overzicht moesten leveren. Partijen hebben meegewerkt de onvolkomenheden zo spoedig mogelijk recht te zetten. BZK heeft de partijen herhaaldelijk gewezen op deze informatieplicht en zal dit ook bij toekomstige verkiezingen doen.
Vandaag zijn ook de jaarstukken van 2016 van politieke partijen openbaar gemaakt. Partijen moesten deze voor 1 juli 2017 inleveren bij de minister van BZK. Dat gebeurt nu voor de vierde keer sinds de invoering van de Wfpp. Het gaat naast een overzicht van de genoemde giften en schulden dan ook om ontvangen subsidies, overige inkomsten en de vermogenspositie.
De Ctfpp geeft de minister van BZK ook mee dat zij vindt dat dezelfde verantwoordingsplicht moet gelden voor neveninstellingen. Achtergrond is dat er neveninstellingen zijn die specifiek tot doel hebben de politieke partij bij de campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen financieel te ondersteunen. De minister deelt dit oordeel en heeft de commissie die momenteel de Wfpp evalueert gevraagd hiernaar te kijken.